Psychotrauma

Wat is een posttraumatische stressstoornis (PTSS)?
Mensen die traumatische ervaringen hebben meegemaakt, of dit nu in de jeugd of op latere volwassen leeftijd is, kunnen een posttraumatische stressstoornis (PTSS) ontwikkelen. Dit soort traumatische ervaringen zijn zeer uiteenlopend en hieronder vallen bijvoorbeeld:

• Een auto-ongeluk
• Een overval
• Mishandeling, of getuige zijn geweest van mishandeling
• Seksueel misbruik
• Oorlogssituaties
• Natuurrampen

Sommige mensen ontwikkelen bepaalde klachten na het meemaken van deze traumatische gebeurtenissen. Wanneer deze klachten een ernstige belemmering vormen voor het dagelijks leven en invloed hebben op je functioneren en welzijn, spreken we van PTSS. Het kan gebeuren dat zo’n traumatische gebeurtenis niet goed is verwerkt en is opgeslagen in ons geheugen op een manier die voor klachten zorgt. Hierdoor blijft de ervaring “actief” op de voorgrond en kunnen verschillende klachten ontstaan, zoals:

• Herbelevingen (flashbacks):  Beelden of momenten van de gebeurtenis zie je als het ware weer voor je. Hierbij kan het lijken alsof je de traumatische gebeurtenis opnieuw meemaakt.
• Nachtmerries over de ervaring of negatieve herinneringen:  Deze kunnen moeilijk te controleren zijn en veel angst oproepen.
• Triggers en vermijding:  Wanneer je bepaalde dingen of plekken ziet die je associeert met de gebeurtenis, zoals een bepaald geluid, geur of een persoon met een bepaald uiterlijk, kan dit herinneringen aan het trauma oproepen. Omdat dit veel angst oproept kan je ook deze triggers of plekken gaan vermijden, om te voorkomen dat dit gebeurt.
• Slaapproblemen en concentratiemoeilijkheden
• Sterke negatieve gevoelens:  Je kan gevoelens zoals schaamte, angst of somberheid ervaren. Ook negatieve gedachten over jezelf of de gebeurtenis komen vaak voor.
• Prikkelbaarheid of spanning:  Je kunt sneller boos worden, geïrriteerd, gespannen, of angstig.

Behandeling
Bij ACTP kun je terecht voor het vaststellen van een diagnose. Daarnaast worden er verschillende behandelingen voor PTSS aangeboden. De drie behandelingen die worden aangeboden voor PTSS zijn: Eye-movement Desensitization en Reprocessing (EMDR), Imaginaire Rescripting (ImRs), en traumagerichte cognitieve gedragstherapie: exposure. Alle behandelingen zijn bewezen effectief gebleken in het verminderen van de klachten die gepaard gaan met PTSS. Het doel is om de negatieve invloed die deze ervaringen op het dagelijks leven hebben te verminderen. Hieronder worden deze drie behandelingen kort toegelicht.

EMDR
Tijdens EMDR zal je je focussen op een bepaald beeld van een traumatische gebeurtenis dat veel sterke emoties en stress oproept. Terwijl je je focust op dit beeld zal je je ook richten op de gedachten en gevoelens die je hierdoor ervaart. Terwijl je dit doet, zal de therapeut met zijn of haar hand horizontale bewegingen maken van links naar rechts, die je moet volgen met je ogen. In sommige gevallen kan hiervoor ook een lamp worden gebruikt. Door EMDR worden traumatische herinneringen minder levendig, en minder emotioneel, waardoor je minder last zal hebben van deze beelden en herinneringen. Daarnaast zal je tijdens de behandeling werken aan negatieve gedachten die je ontwikkeld hebt naar aanleiding van deze ervaringen, en zal gewerkt worden om deze negatieve gedachten om te zetten in meer positieve gedachten.

Imaginaire Rescripting
Imaginaire Rescripting (ImRs) is een behandeling waarin je samen met een behandelaar traumatische gebeurtenissen gaat rescripten: als het ware een herinnering herschrijven. Bepaalde gebeurtenissen en beelden zullen weer worden voorgesteld en de behandelaar en jij zullen in gaan grijpen in deze herinnering. Een voorbeeld is dat de behandelaar en/of jij een dader stopt en jezelf in veiligheid brengt. Het doel is om de herinnering op zo’n manier te herschrijven dat je tegemoetkomt aan je behoeften. Daarnaast is het doel om als het ware de controle over de herinnering terug te krijgen. Het is niet zo dat je de herinnering aan de oorspronkelijke gebeurtenis kwijtraakt. Wel is het zo dat de herinnering een andere emotionele betekenis krijgt, waardoor de klachten verminderen.

Exposuretherapie
Wanneer mensen nare gebeurtenissen hebben meegemaakt hebben ze vaak de neiging om nare beelden, emoties, en andere aspecten van deze herinneringen te vermijden en te onderdrukken. Echter, dit zit ook juist een goede verwerking van deze gebeurtenissen in de weg. Uit onderzoek is gebleken dat wanneer je deze vermijding doorbreekt en je jezelf blootstelt aan deze details, de lading die deze herinneringen hebben, afneemt. Exposuretherapie werkt door je gecontroleerd bloot te stellen aan angstige herinneringen en beelden, om deze zo in kleine stappen te verwerken. Door dit stap voor stap aan te gaan, kan de emotionele lading en intensiteit van de herinnering afnemen, waardoor het trauma verwerkt kan worden.

Ten slotte
Het kan ook zijn dat je last hebt van de gevolgen van traumatische ervaringen maar niet de diagnose PTSS hebt. In veel gevallen werkt ook dan een behandeling gericht op het verwerken van de traumatische ervaringen. Ook kunnen er ervaringen zijn geweest die in psychologische zin traumatiserend zijn, maar niet in het huidige diagnostische systeem onder het soort trauma’s vallen dat bij een PTSS-diagnose hoort. Denk bijvoorbeeld aan emotioneel misbruik, zoals vernederd of gepest worden. Ook dergelijke ervaringen kunnen verwerkt worden met therapie.

ACTP is gespecialiseerd in behandeling van complexere trauma’s uit de kindertijd. Vaak hebben deze over meerdere jaren plaatsgevonden, en een forse impact gehad op de ontwikkeling. Dan is een specialistische behandeling aangewezen.